Best practice: Gedragscode (MBC Bar-End)
De manier waarop mensen zich binnen een sportvereniging gedragen, ligt vaak in de lijn van de cultuur van de club. Vaak zijn de regels die aan zo'n cultuur ten grondslag liggen (Bijvoorbeeld 'iedereen groeten bij aankomst') ongeschreven. Maar juist door het zwart-op-wit zetten van deze ongeschreven regels en door het gesprek aan te gaan met leden over welke afspraken er ten grondslag liggen aan de fijne sfeer op de club, wordt er extra aandacht besteed aan dit onderwerp en weet iedereen weer op welke manier er op de club met elkaar wordt omgegaan. Precies ditzelfde werd gedaan bij MBC Bar-End, waar jeugdleden gezamenlijk gedragsregels opstelden.
Gedragsregels; waarom?
Een echte aanleiding voor het opstellen van de gedragsregels was er eigenlijk niet, vertelt initatiefneemster en trainster bij MBC Bar-End Anne Terpstra. En dat is natuurlijk alleen maar een goed teken. Toch ging Terpstra, naast succesvol mountainbikester ook Wielertrainer 3 in opleiding, in het kader van diezelfde opleiding aan de slag met het opstellen van de gedragsregels.
Hoe werden de regels opgesteld?
Gedragsregels hebben weinig effect wanneer ze van buitenaf opgelegd worden. Wanneer de sporters zelf betrokken worden bij het opstellen van de regels, zijn ze beter op de hoogte van de inhoud en zijn ze het ook eens met de inhoud ervan, want ze hebben die immers zelf bedacht.
Ook Bar-End betrok de leden bij het opstellen van de gedragsregels. En niet zomaar wat leden; alle leden van de grote jeugdafdeling werden hierbij betrokken! Het opstellen van de regels paste goed in het programma van een gezamenlijk trainingsweekend in de winter.
Aandacht voor sportiviteit en respect
Tijdens dit jeugdkamp werd een avond besteed aan het thema 'Sportiviteit en Respect'. Eerst werden de kinderen gevraagd op een kaartje te schrijven waar ze aan dachten bij deze term; vervolgens werden de kaartjes doorgegeven en las iedereen een kaartje van iemand anders voor. Hierna werd een korte presentatie gegeven over het onderwerp, waarbij onder andere uitgelegd werd wat sportiviteit en respect inhoudt en dit door middel van filmpjes uit de wielersport verduidelijkt werd. Ook is hier met de kinderen verder over doorgepraat.
Daarna is de groep jeugdleden in kleinere groepen verdeeld, waarbij elke groep drie afspraken bedacht in het kader van sportiviteit en respect en deze op memoblaadjes schreef. Al deze afspraken werden bekeken, gecategoriseerd en zo zijn vijf hoofdregels ontstaan die de gedragsregels vormden.
Jeugd en sportiviteit en respect
Het onderwerp ‘Sportiviteit en respect’ is zeker niet te moeilijk voor de jeugd, vertelt Anne Terpstra. Zeker na de uitleg die gegeven werd wisten ze heel goed wat ermee bedoeld werd en konden ze er goed over meepraten. Door de filmpjes die werden gebruikt, ging het onderwerp meteen leven voor de kinderen en kwamen er meteen reacties los. Zo werd het niet alleen een nuttige en leerzame, maar ook een leuke avond!
Het hele proces nam ongeveer anderhalf uur in beslag, en aan het einde van de avond waren de gedragsregels dus meteen bekend!
Gedragscode: En dan?
Na één avond waren de gedragsregels kant en klaar. Maar wat doe je er vervolgens mee?
Anne Terpstra legt uit wat er bij MBC Bar-End is gebeurd met de gedragsregels. ‘Na het opstellen van de regels, heb ik deze aangeboden aan het bestuur van de club en gevraagd of deze bij het clubhuis opgehangen konden worden.’ Het bestuur stemde hiermee in en inmiddels is het bord met gedragsregels officieel onthuld door Anne Terpstra en de kinderen en wordt het bord binnenkort op een prominente plek geplaatst, zodat iedereen het bord kan zien. Hoewel de gedragsregels niet concreet onder de leden van club zijn verspreid, is er wel veel aandacht aan besteed op social media én zijn de regels altijd een visuele reminder bij aankomst en vertrek vanaf het clubhuis. Hierdoor leven de regels wel, maar worden het geen wetten.
Terpstra legt uit waar de regels goed voor zijn: ‘Door samen de regels te maken kunnen we er als het nodig is bij de kids op terugkomen. Ze hebben immers zelf de regels gemaakt en onderschreven. Dit is in de praktijk echter (nog) niet nodig. Daarnaast was het een stukje bewustwording en hebben we het er ook over gehad dat de grens tussen sportief en onsportief in een wedstrijd soms vaag is: wat kan er wel en wat kan er niet. Ook willen we als jeugdgroep een signaal afgeven naar de hele vereniging. Door onze regels bij het clubhuis op te hangen, hangen ze in het zicht, en wordt iedereen die bij het clubhuis zijn ritje start eraan herinnerd.’ Door te starten met de jeugd, wordt uiteindelijk dus toch de hele vereniging erbij betrokken!
Tips&tricks
Wil je ook gedragsregels opstellen? Zo doe je het!
- Betrek de leden bij het opstellen van de regels. Zo hoor je wat zij belangrijk vinden én weet je zeker dat ze achter de regels staan.
- Het opstellen van regels hoeft maar weinig tijd te kosten, maar gaat wel het beste als je er tijd voor inruimt. Dit kan je makkelijk doen door het thema te koppelen aan een andere activiteit, zoals de ALV, de clubkampioenschappen of een trainingskamp.
- Wees open en positief. Ga lastige onderwerpen niet uit de weg, maar breng ze op een positieve manier ter sprake. Uiteindelijk is iedereen gebaat bij een fijne sfeer op de club
- Het opstellen van gedragsregels kan op een leuke manier! Zo kan je net als bij Bar-End in kleine groepjes er aan werken, maar je bent natuurlijk vrij om zelf andere leuke vormen te bedenken.
- Door net als MBC Bar-End een paar sprekende voorbeelden door middel van bijvoorbeeld filmpjes te gebruiken, maak je snel het belang van gedragsregels duidelijk. Op internet zijn veel voorbeelden te zien van grappige en beeldende voorbeelden van (on)sportief gedrag.
- Tot slot: gedragsregels hoef je niet alleen op te stellen als sportiviteit en respect een probleem is. Gedragsregels zijn dan ook niet een noodzaak, maar een extra positieve versterking van het clubgevoel en vergroten het wij-gevoel op de club.
Deze tekst is tot stand gekomen met dank aan Anne Terpstra (MBC Bar-End).
Foto: MBC Bar-End