Concentratie
Een cruciaal onderdeel van het kunnen leveren van een topprestatie, is de juiste concentratie. Op het moment suprême moet alles kloppen en moet de focus van de sporter volledig gericht zijn op het leveren van de juiste prestatie.
Als trainer of coach is het je taak je sporters te leren om zich te concentreren. De meeste concentratieproblemen bij sporters komen voort uit onzekerheid of twijfels over zichzelf, de wedstrijd of andere omstandigheden. Ook dit kan je als coach voor een groot deel wegnemen bij de sporter. Zo kunnen er interne en externe afleidende zaken zijn;
Interne afleiding;
- Teveel bezig zijn met het verleden (zoals zojuist gemaakte fouten);
- Teveel bezig zijn met wat komt (uitslagen, gevolgen);
- Teveel of te weinig opwinding en onrust; dit zorgt ervoor dat de sporter een tunnelvisie krijgt en minder de omgeving scant. Aan de andere kant kan weinig opwinding en onrust ervoor zorgen dat de atleet de focus kwijtraakt en zo’n brede visie krijgt dat deze ook onbelangrijke en afleidende zaken waarneemt;
- Vermoeidheid – focussen kost energie. Vermoeidheid leidt tot extra problemen om geconcentreerd te zijn en te blijven.
Externe afleiding;
- Visuele afleidingen(publiek, deelnemers, scoreborden, camera’s etc.);
- Aditieve afleidingen (praten, lachen, verkeer, mobiele telefoons e.d.);
- Gehaaidheid van concurrenten (beledigingen, imponeren e.d.).
Het verbeteren van de concentratie
Concentratie is iets waarop geoefend kan worden, net als andere fysieke vaardigheden. Er zijn een aantal niet-sport gerelateerde strategieën en oefeningen die gebruikt kunnen worden om de concentratie te verbeteren. Dat zijn;
- Stimulatie-training: identificeer de types afleidingen die tijdens de competitie naar voren kunnen komen en leer om te gaan met deze afleidingen in de training;
- Sleutelwoorden: Laat de sporter een aantal sleutelwoorden/zinnen bedenken die ze herinneren aan hetgeen waarop ze zich moet concentreren;
- Positieve praat: Leer sporters affirmaties en laat ze deze voor zichzelf herhalen (bijvoorbeeld; ik voel me fit en sterk/ik kan het);
- Gebruik een aan/uit-knop: Identificeer gepaste punten tijdens training of wedstrijden waarop sporters de knop 'aan' zetten (en de energie en aandacht meteen op de taak richt) of juist 'uit' (en deze zichzelf toestaat aandacht en gedachten naar een niet-prestatiegerelateerd iets te laten gaan);
- Gedachten parkeren: Laat de sporter afleidende gedachten ‘parkeren’. Dat houdt in dat ze weggezet worden tot een later moment;
- In het hier en nu blijven: Het enige tijdsframe waar de sporter controle over heeft is het heden. Daarom kan het belang van in het hier en nu blijven niet genoeg benadrukt worden.
Meer informatie
- Lees op SportKnowHowXL meer over hoe een sportpsycholoog de sporter kan helpen om de ervaren spanning om te zetten in een positieve spanning.
- Op de website Topsporttopics wordt regelmatig aandacht besteed aan mentale training die atleten meer zelfvertrouwen kunnen geven. Selecteer voor een overzicht van artikelen over mentale training in de rechterbalk 'Mentale training'.
- Afke van de Wouw is sportpsycholoog en heeft mentale trainingen opgesteld voor sporters die ze helpen bij het mentaal voorbereiden op en herstellen van een wedstrijd. Deze trainingen zijn te downloaden via sportsimagery.nl.
- Ook NLcoach heeft een onderdeel in haar kenniscentrum gewijd aan mentale training.